Ben jij hoogsensitief?
20 procent van de bevolking is hooggevoelig, maar de meeste mensen weten dit níet van zichzelf. En jij? Doe de test.
Wat betekent hoogsensitiviteit precies?
Even voor de duidelijkheid: hoogsensitiviteit is geen aandoening, ziekte of iets spiritueels, maar een aangeboren eigenschap. Een hoogsensitief persoon (HSP) is geboren met een gevoeliger zenuwstelsel dan mensen die niet hooggevoelig zijn. Deze hypergevoeligheid is wetenschappelijk bewezen met hersenscans: HSP-ers hebben meer spiegelneuronen dan andere mensen. Hierdoor ervaren zij prikkels van buitenaf (omgeving) en van binnenuit (emoties, gedachten) heftiger dan mensen die niet hoogsensitief zijn.
Ook het proces van informatie verwerken verloopt op een andere manier. Grondiger en diepgaander, omdat alle informatie in meerdere hersengebieden wordt verwerkt. Als hoogsensitief persoon mis je een soort filter in de hersenen en ben je meer dan gemiddeld gevoelig voor alle prikkels van buitenaf.
Evi Sommen, psycholoog met als specialisatie hoogsensitiviteit en zélf hooggevoelig: “Als HSP’er komt alles wat je ziet, hoort, ruikt, proeft en voelt even intens binnen. Daardoor is het lastiger om onderscheid te maken tussen hoofd- en bijzaken. Onbelangrijke informatie diepgaand verwerken alsof deze wél belangrijk is, kost veel energie en daardoor raak je sneller vermoeid.”
Ben jij hoogsensitief? DOE DE TEST
Beantwoord onderstaande stellingen op gevoel met ja of nee.
- Hebben stemmingen van anderen invloed op jouw eigen humeur?
- Heb je een lage pijngrens?
- Word je makkelijk overdonderd door sterke geuren, fel licht, grove weefsels, cafeïne, en/of sirenes?
- Voel je stemmingen van anderen goed aan?
- Wil jij je op drukke dagen het liefste terugtrekken op een stille plek?
- Word je gelukkig als je naar muziek luistert, een mooie tekst leest en naar kunst kijkt?
- Schrik je gemakkelijk?
- Maakt een concurrentiestrijd dat je eerder minder dan beter presteert?
- Raak je van slag door grote veranderingen?
- Kom je helemaal tot rust in de natuur?
- Merk je veel details en nuances op in situaties en gesprekken?
DE UITSLAG
Heb je 5 of meer vragen met jabeantwoord? Dan kun je ervan uitgaan dat je gevoeliger bent dan gemiddeld of dat je zelfs hoogsensitief bent.
Zo blijf je in je kracht
Het is belangrijk om hooggevoeligheid bij jezelf te erkennen, zodat je jouw leefwijze hier op kunt aanpassen en je batterij niet steeds te snel leegloopt.
Stap 1 is bewustwording (weten dat je hoogsensitief bent en erover lezen) en acceptatie (zie het van de positieve kant: hooggevoeligheid heeft ook voordelen). Acceptatie helpt vaak ook om onzekerheid, onrust en zelfkritiek te verminderen, iets waar HSP’ers last van kunnen hebben.
Stap 2 is om van je gevoeligheid geen zwakte maar je kracht te maken door de voordelen uit te buiten en beter om te leren gaan met de nadelen die eraan kleven. Hoe?
Evi Sommen geeft een praktische tip: “Als hooggevoelig persoon kun je goed met anderen overweg, omdat je anderen goed aanvoelt. Maar het kan ook een valkuil zijn, omdat je sneller de emoties van anderen overneemt. Dit kun je voorkomen door jezelf letterlijk meer ruimte te geven. Ga tijdens een gesprek niet te dicht bij iemand staan, zorg voor een prettige afstand. Zit je? Let er dan op dat je rechtop zit en niet naar de ander toe leunt. Zo creëer je fysiek afstand tussen jou en de ander, waardoor je ook emotioneel makkelijker afstand kunt nemen.”
De voordelen van hooggevoeligheid
Hoogsensitiviteit wil niet zeggen dat je kwetsbaar bent. Wel beschik je over een sterk invoelend, empathisch vermogen. En als je hoogsensitief bent, blink je vaak uit in originele ideeën en kom je op oplossingen waaraan een ander niet denkt. Dat komt doordat de informatie net anders verwerkt. Bij de eerste informatieprikkel begint je brein meteen te ‘ratelen’ en te associëren. Zo leg je andere verbanden, ontdek je nieuwe patronen en bedenk je verrassende oplossingen.
Verder heb je een sterk ontwikkelde intuïtie, een grote opmerkzaamheid en kun je goed visualiseren. Geen gebrek aan creativiteit dus. HSP’ers hebben een heldere visie en kunnen anderen inspireren als de beste. Maar dat is nog niet alles. Een hooggevoelig persoon is ook nog eens kampioen in het genieten van kleine dingen, zoals een leuk gesprek.
Uitdagingen als je hooggevoelig bent (mét oplossingen)
Veranderingen zijn vaak stressvol
Grote veranderingen, zoals een verhuizing, nieuwe baan, scheiding of afscheid van een (overleden) dierbare, zijn voor HSP’ers extra heftig. Daarbij kunnen traumatische gebeurtenissen (langdurige stress, pijn en ziekte) de aangeboren gevoeligheid versterken. Dat komt doordat elke verandering diepgaand moet worden verwerkt. Dit vraagt meer tijd om dingen een plek te geven dan voor anderen.
Dit helpt
Gebruik de stoplicht-techniek. Evi Sommen: “De stoplicht-techniek is een manier om de connectie met jezelf te maken en te voelen wat er bij je speelt.”
Zo werkt het:vertaal je gemoedstoestand naar de kleur groen, oranje of rood. Groen is: ik heb voldoende energie en zin. Oranje: je zit halverwege je energielevel en ziet op tegen iets wat nog moet gebeuren. Bij rood ben je overprikkeld. Je kunt dan het beste een rustige plek (liefst in de natuur) opzoeken om bij te komen en op te laden. Bij oranje volstaat het om jezelf kort terug te trekken. Breng dan je (buik)ademhaling tot rust en doe een mindfulnessoefening om tot jezelf te komen: visualiseer vanuit je stuitje stevige wortels die diep de aarde in gaan.
Sneller overprikkeld en moe
Als je hooggevoelig bent, ben je sneller overprikkeld dan anderen. HSP’ers vliegen nou eenmaal hoger en vallen dieper. Je bent bijvoorbeeld sneller en intenser verliefd (een jaloersmakend voordeel), maar je kunt je er ook gemakkelijk in verliezen. En dat vreet energie.
Dit helpt
Staat jouw energie-stoplicht op oranje of rood? Loop dan een kwartiertje op blote voeten op gras of zand. Uit onderzoek van de universiteit van Harvard blijkt dat dit het stresshormoon cortisol vermindert, waardoor je meer in balans komt.
Deadlines en doemdenken
Als je hoogsensitief bent, ben je minder goed bestand tegen strakke deadlines. Ook kun je blijven malen over een situatie en zoek je naar oorzaken. Woorden, een blik van iemand of een bepaalde intonatie blijven door je hoofd spoken en moeten worden verwerkt.
Dit helpt
Een simpele manier om te voorkomen dat je vast komt te zitten door een vervelende situatie, is door de negatieve gedachtestroom te stoppen. De stop-techniek kan je hierbij helpen. (Die is trouwens ook handig als je niet hoogsensitief bent!)
S =Stopmet wat je aan het doen was en maak even tijd voor jezelf. Trek je terug op een veilige, rustige plek.
T = Transformeerje ademhaling naar een rustige buikademhaling: 4 tellen inademen en in 5 tot 10 tellen uitademen. Doe dit net zo lang totdat je rustiger wordt. Vaak merk je al na enkele minuten verschil. Door te focussen op je ademhaling, kom je in het hier en nu. Het gevolg is dat de stress vermindert, omdat stress gekoppeld is aan het verleden of aan toekomstverwachtingen en niet aan het nu.
O = Observeerje emoties en gedachten en accepteer dat ze er zijn. Bedenk dan wat voor jou belangrijke waardes zijn in het leven, zoals liefde, vriendschap, eerlijkheid, respect, verantwoordelijkheid, veiligheid.
P = Parkeer je gedachten en emoties en ga vanuit een diepere rust verder met je bezigheden.
Gevoelens van anderen overnemen
Als je hoogsensitief bent, kun je onbewust de gevoelens en emoties (zelfs gedachten) van anderen overnemen en denken dat ze van jou zijn. Energie of inspiratie van iemand krijgen, is natuurlijk prima. Het gaat vooral om negativiteit.
Dit helpt
Zit je met negatieve gevoelens? Ga bij jezelf na: waar heb ik last van en sinds wanneer? Zo kun je achterhalen of je gevoel kwam nadat je met iemand hebt nietsvermoedend zat te kletsen. Evi Sommen: “Je kunt jezelf trainen om de emoties van een ander niet tot je te nemen, maar om objectief te luisteren. Een goede manier om dit te oefenen, is door naar een film te kijken die emoties bij je oproept. Zodra je merkt dat je in de film opgaat, zet je hem op pauze en laat je je emoties tot rust komen. Daarna zet je hem weer aan en probeer je objectief verder te kijken. Totdat je er opnieuw door wordt bevangen en zet je hem weer op pauze om er los van te komen. Een film is niet de werkelijkheid en je kunt hem aanzetten in je eigen veilige omgeving. Daarna kun je het ook proberen wanneer je in gesprek bent met iemand. Visualiseer ook een filter om je heen dat de emoties van anderen bij je weghoudt. Zo zet je je creativiteit in om in je kracht te blijven.”
Meer lezen?
Lezen over hooggevoeligheid vergroot niet alleen je kennis, maar geeft ook erkenning en helpt in het acceptatieproces. Evi Sommen: “Vaak is het voor HSP’ers een geruststelling als ze erachter komen dat er een naam is voor hun ‘anders zijn’. Want al weet je zelf nog niet dat je hoogsensitief bent, je voelt je vaak wel anders dan anderen en probeert je aan te passen en ‘gewoon’ mee te doen met de rest. Dat kost veel energie, waardoor je nog veel gevoeliger wordt voor prikkels.”
Deze boeken staan boordevol handige informatie en tips:
- Hoogsensitiviteit als kracht, werken met je intuïtie, van Carolina Bont.
- Jong en hoog gevoelig, hoezo anders?,van Ellen van den Ende en Mariëtte Verschure.
- Hoogsensitieve mannen, van Tom Falkenstein (verschijnt in augustus)
- Overprikkeld, van Liesbeth Kamerling en Lieke Zunderop (verschijnt in september)
Dit artikel is gepubliceerd in Vriendin 34.
