Joost Conijn is kunstenaar en schrijver, maar bovenal avonturier. Hij bouwde zelf een vliegtuig – ik herhaal: hij bouwde zélf een vliegtuig (!) en vloog daarmee onder meer naar Kenia. Een gesprek over doodsangst en vastberadenheid.
Wat is jouw beste persoonlijke beslissing ooit
Een goede beslissing is er een die niet teveel beïnvloed is van buitenaf en dicht bij jezelf ligt.
In een jaar tijd heb ik een vliegtuig gebouwd waarmee ik naar Kenia reisde. Er zijn hele studies om te leren hoe je dat moet aanpakken. Ik ben gewoon begonnen met een frame van verwarmingsbuizen rondom een kuipstoeltje. Daarna dit nabouwen met staal. Gaandeweg kom je er vanzelf achter wat er wel en niet goed aan is en wat je nog moet weten of verbeteren. Als je begint, lossen de obstakels vanzelf op. Vooraf voorwaarden stellen, is het uitstellen om ergens mee te beginnen. En veel daarvan komt voort uit angst en onzekerheid. Die heb ik ook, maar het zijn voor mij geen belemmeringen of remmingen.
Ben je wel eens in de problemen geraakt tijdens je reis?
Toen ik een keer over gevaarlijk gebied in Afrika vloog, werd er door een stel militairen een kanon in werking gesteld en op mij gericht. Eerst is dat schrikken, maar al gauw besefte ik dat zij ook maar deden waarvoor ze waren aangesteld. Dat was immers het protocol wanneer er een onbekend vliegtuig naderde. Ik kon het ze niet kwalijk nemen. Ik ben nooit echt bang geweest voor mensen die ik tegenkwam. Na een landing was ik juist blij als ik eindelijk weer iemand ontmoette. Ik bewaarde al mijn geld in mijn achterzak en een deel in het vliegtuig en in mijn bagage, maar ik ben nooit benadeeld of beroofd.
Ben je tijdens de reis wel eens doodsbang geweest?
Best wel vaak, vooral in het begin van die vier maanden. Vliegen gaat gepaard met angst en dat begint al bij het opstijgen. Maar ik weet ook dat dit gevoel vanzelf weer verdwijnt. Angst zet me op scherp. Toen ik over de woestijn vloog, vreesde ik dat de motor het zou begeven. Dat zou de dood betekenen. Ik had slechts voor 2 à 3 dagen voedsel aan boord en een parachute was er niet. Je moet het geluk soms ook een beetje afdwingen.
“Als je begint, lossen de obstakels vanzelf op”
Maar het meest enge waren eigenlijk nog mijn eígen gedachten. Ik wist dat zolang ik genoeg eten, drinken en slaap had en ik mijn hoofd koel kon houden, het goed zou komen. Op bange momenten sliep ik veel, want als ik sliep, voelde ik geen angst. Een soort overlevingsmechanisme.
Een bijzondere herinnering
Als er iets mis gaat, gebeurt er ook iets goeds. Toen ik tijdens mijn reis in de gevangenis belandde, kwam er op een gegeven moment een advocaat naar mijn cel die me belangeloos wilde helpen. Zonder dat ik daar om gevraagd had. Als je vijanden ontmoet, krijg je ook vrienden. Dat is een soort mechanisme, een soort evenwicht. Ik ben steeds meer op dat mechanisme gaan vertrouwen. En soms heb je veel geduld nodig. Ik zat me natuurlijk ook op te winden en ongeduldig te zijn in de gevangenis, maar op meta-niveau was ik ook benieuwd wat er allemaal verder nog zou gaan gebeuren.
Hoe houd je je hoofd koel?
Als er iets mis gaat, raak ik alleen lichtelijk in paniek. Het is belangrijk om je angsten geen vat op je te laten krijgen. Op het moment dat de motor uitvalt, moet je je gedachten zo snel mogelijk op orde zien te krijgen. De juiste diagnose stellen en de juiste handelingen treffen. Dat is natuurlijk moeilijk wanneer je in paniek bent. Op zulke indringende momenten nemen overlevingsdriften het over waardoor je toch het juiste doet.
Wat is het meest opmerkelijke dat je hebt meegemaakt?
Dat ik vooraf banger was voor bepaalde situaties dan toen ik het daadwerkelijk meemaakte. Echt, toen ik vertrok (gewoon vanuit het veilige Nederland) was ik véél nerveuzer voor alles wat er stond te gebeuren dan toen ik eenmaal aan de reis begonnen was. Zo was is voortdurend bang om neer te storten, totdat dit inderdaad een keer gebeurde. Achteraf was ik zelfs opgelucht dat het was voorgevallen, want daarna was die angst een stuk dragelijker. Ik wist nu hoe dat was, omdat ik het had meegemaakt. Ik heb tijdens die vier maanden naar en in Afrika zoveel onbekende obstakels overwonnen, dat ik op het laatst eigenlijk niet meer zo bang was. Ik leerde dat wat er ook gebeurde ik aan kon. Dat geeft kracht.
“Voorwaarden scheppen, is het uitstellen om ergens aan te beginnen”
