Deze powervrouwen hebben in hun werk te maken met moord en doodslag. Niet alledaags, wel heel boeiend. Wat doen ze precies en hoe houden zij hun hoofd koel?
TEAMCHEF RECHERCHE JACKY WITTE
Wat houdt je werk precies in?
“Rechercheurs zijn als het ware de Sherlock Holmes van de politie. Als rechercheur doe je onderzoek naar incidenten zoals een poging tot moord, doodslag of dodelijk ongeval, overvallen maar ook een lijkvinding in een woning. Het is hun taak om de doodsoorzaak te achterhalen en te bewijzen wie de moord gepleegd heeft en hoe. De grootste valkuil hierbij is dat je jezelf vastzet in een bepaalde richting, omdat het voor je gevoel logisch lijkt. Je moet altijd openstaan voor sporen die bewijzen dat jouw ideeën niet kloppen. Daarom moet je open minded te werk gaan en je niet laat leiden door emoties of aannames.”
Hoe doe je dat? Die gezonde afstand bewaren?
“Het is noodzakelijk dat je de situatie niet persoonlijk maakt. Zodra je denkt: dit had mij ook kunnen overkomen, heb je geen open mind en kun je je werk niet goed doen. Want ook al lijkt de oorzaak van een dodelijk ongeval zo duidelijk als wat, zonder genoeg bewijs kan de rechter niet overgaan tot veroordeling. Bij de dood op een postzegelhandelaar zaten we op een goed spoor. Maar uiteindelijk hadden we, frustrerend genoeg, toch onvoldoende bewijsmateriaal en ging de verdachte vrijuit.”
Welke situatie is je bijgebleven?
“Het eerste lijk dat ik zag, was meteen ook het meest onfrisse wat ik ooit gezien heb… Deze man had een paar weken dood voor de warme kachel in zijn huis gelegen. Zijn lichaam bewoog omdat het krioelde van de bacteriën en ongedierte en de helft van zijn gezicht was weggevreten. Toen we het lichaam wilden onderzoeken, viel het bijna uit elkaar. Ook was de woning bezaaid met vliegen. En die stank, verschrikkelijk! Een lijkengeur is een typische, penetrante lucht die in je neus en in je kleren gaat zitten. Op de heenweg vroeg mijn collega of ik goed gegeten had. Ik dacht dat hij een grap maakte, maar met een goede bodem op je maag kun je de stank beter verdragen zonder misselijk te worden.”
FORENSISCH ONDERZOEKER CHRISTA MOOIJ
Wat houdt jouw werk in?
“Simpel uitgelegd: ik ben degene die op de plaats delict in een wit pak rondloopt om zoveel mogelijk zichtbaar en onzichtbaar bewijsmateriaal te verzamelen en veilig te stellen. Denk bijvoorbeeld aan een wapen, vingerafdrukken, DNA, kogels, messen, gereedschap, bloedsporen, kledingstukken. Ik trof zelfs een keer een enorme machete (kapmes) aan als moordwapen. Dan denk ik wel even: wat bezielt iemand om dit zo te gebruiken?”
Hoe heftig is het wat je tegenkomt?
“Dat kan heel luguber zijn. Bijvoorbeeld wanneer iemand van het balkon of voor een trein is gesprongen of geduwd. Dan is het even slikken en daarna het lichaam bij elkaar rapen en onderzoeken. Want wie was deze persoon? Maar de plaats delict is niet altijd van een moordzaak. Het kan ook gaan om een inbraak in een woning, oplichting bij oudjes, mishandeling, een zedendelict of zelfmoord.”
Hoe gevaarlijk is jouw werk?
“Ik kom op plekken waar soms 10 minuten eerder een levensgevaarlijke of fatale situatie heeft plaatsgevonden. En toch ben ik nooit bang. Zolang ik aan het werk ben, is er altijd gewapende politie op de been die het plaats delict, en mij dus ook, beschermt. Soms trekt een incident in de binnenstad veel publiek. Die hoor ik dan wel, zeker als het nabestaanden zijn die hevig geëmotioneerd raken en koste wat kost naar het slachtoffer willen. Maar ik weet dat de politie ze op veilige afstand houdt en uitlegt dat er eerst sporenonderzoek gedaan moet worden en waarom dat belangrijk is.”
STRAFRECHTADVOCAAT SJANNEKE DE CROM
Wat houdt je werk in?
“Kort door de bocht: iemand die verdacht wordt van een strafbaar feit komt bij mij. Vervolgens is het mijn taak om zijn of haar onschuld te bewijzen of een strafvermindering of hulpverlening te krijgen. Het is mijn doel om het best mogelijke resultaat te behalen.”
Is dat bij een ernstig delict zoals een moordzaak niet lastig?
“Omdat diegene de zwaarst mogelijke straf zou moeten krijgen?”
Ja…
“Nee dat denk ik nooit. Waar iemand ook van verdacht wordt, iedereen heeft het recht op een eerlijk proces. Je moet je loskoppelen van de mening van de media of de maatschappij. Pas na een eerlijk proces heeft een vonnis van een rechter waarde.”
Denk je wel eens bij een cliënt: ik geloof er geen barst van?
“Bijna dagelijks! Ik vind het belangrijk om erachter te komen of iemand de waarheid spreekt. Daarom wil ik het dossier van A tot Z kennen, zodat ik mijn cliënt met de feiten kan confronteren. Het is in het belang van de verdachte om aan mij het eerlijke verhaal te vertellen, omdat ik dan beter mijn werk kan doen. Als je naar de huisarts gaat omdat je je grote zorgen maakt over je hart, vertel je ook niet een heel verhaal over je knie. Wanneer de arts weet waar de pijn zit, kan je beter geholpen worden. Bij mij is dat net zo.”
STRAFRECHTER CATHERINE NOLLEN
Wat houdt je werk precies in?
“Heel basic: een verdachte komt in de rechtszaal waar ik op basis van het geleverde bewijs bepaal of en welke straf diegene krijgt. Vaak gaat het om heftige zaken, zoals laatst een man die zijn vrouw gewurgd had of een jongen die in een ruzie een andere jongen doodstak.”
Je beslist over de toekomst van anderen, is dat lastig?
“Soms. Mijn besluit heeft veel impact op de veroordeelde en alle nabestaanden. Maar iemand berechten die vijf moorden gepleegd heeft? Daar lig ik niet gauw wakker van. Iemand die berouw toont en echt spijt heeft van zijn fouten vind ik een lastigere zaak.”
Je krijgt ook zware criminelen in de rechtszaal. Voel je je wel eens onveilig?
“Als ik zie aankomen dat de spanning tussen nabestaanden en verdachten te hoog oploopt en het een onveilige situatie wordt, zorg ik dat er extra politie in de zaal is om de rust te bewaren. En zodra er echt iets onvoorspelbaars gebeurt, heb ik een alarmknop waar ik op kan drukken. Die heb ik gelukkig nog nooit hoeven gebruiken, maar als het goed is komt dan direct de politie binnengestormd. Dat vind ik een heel fijne gedachte.”
Draag je onder de toga je huis-pak?
(Lacht) “Een toga is best warm. Dus ik doe er zo min mogelijk onder aan. Dat wil zeggen, gewoon mijn normale kleding, zoals een jeans met shirt. En ik draag geen grote oorbellen of opvallende nagellak. Dat vind ik ongepast.”
UITVAARTONDERNEMER JANNEKE VREELING
Wat houdt je werk precies in?
“De kern van mijn vak is om de laatste wensen van de overledene en nabestaanden te vertalen naar een concreet afscheid. Voor mij is het belangrijk om bij de nabestaanden in te tunen en aan te voelen hoe ze erin zitten, zodat ik kan afstemmen wat ze wel en niet willen en ik ze op de juiste manier kan ondersteunen. Ik denk overal in mee, net als een vroedvrouw maar dan bij het verlaten van het leven.”
Heb je vaak met moord en doodslag te maken?
“Een persoon die vermoord is, komt gelukkig niet vaak voor. Misschien dat juist daarom één moordzaak mij zo is bijgebleven. Het ging om een bekend persoon, iemand uit het criminele circuit. Hij werd destijds vermoord op klaarlichte dag in een drukke straat. Uit privacyoverwegingen wil ik daar verder niet te veel over zeggen.”
Heb je gedacht: moet ik deze zaak wel aannemen?
“Dat niet, maar ik dacht wel: wat maakt deze begrafenis anders en hoe ga ik dat aanpakken? Is er bijvoorbeeld politiebeveiliging nodig? Dat soort afwegingen maakte ik. Meer nog dan bij zelfdoding waren de nabestaanden in shock en totaal ontredderd. De man liet minderjarige kinderen achter die niet snapten wat er gebeurd was, omdat zij hun vader alleen als een hele lieve papa kenden.”
Dit artikel is gepubliceerd in VROUW glossy, najaar 2022
